Als de drank is in de man……
Ik was er even tussenuit. Op vakantie in Frankrijk. Te gast bij vrienden die daar een klein kasteel runnen. Even bijtanken zoals dat heet. Ik hoor u al denken, zou hij dan bij Chateau Meiland zijn geweest? Nee dus.
Als ik op vakantie ga, ga ik voor mijn rust. Ik zou dan ook erg onrustig worden van een gastheer die de hele dag krijst: Wijnen, wijnen, wijnen!, waarmee hij een hele andere invulling geeft aan het begrip “even bijtanken”.
Nee, even ertussen uit, los van het vak. Dat dat niet altijd lukt bleek ook deze keer.
Op een avond kwamen we in gesprek met een ander Hollands stel. Zij een rustige vrouw, ietwat verlegen, zeg maar het volgzame type. Hij echt zo’n mannetje die uitsluitend geïnteresseerd is in zichzelf, alles beter weet en, zeker naar mate er meer drank in ging, meer en meer overtuigd was van zijn eigen gelijk. Tijdens het gesprek gaf deze koddebeier aan het slecht te kunnen vinden met een paar van zijn kinderen.
Maar ja, overtuigd van zichzelf wist hij met grote stelligheid te beweren dat hij ze niet kon onterven. Nee hij had zich goed ingelezen zei hij. En deze jongen was niet voor één gat te vangen. Hij zou er wel voor zorgen dat ze van een koude kermis thuis zouden komen als zou blijken, dat als hij de pijp uit zou gaan, de poet al verdwenen was of zou zijn. Hij wist wel wat handigheidjes deze zich zelfbenoemde ”erfrecht specialist” van de koude grond. Zoveel mogelijk wegschenken aan de andere kinderen en alles op hun naam zetten! Eureka, zo simpel was het.
Ik kon het niet laten de man uit te dagen door te beweren dat ik begrepen zou hebben dat onterven wel mogelijk zou zijn. Nou dat had ik volgens hem dan mooi verkeerd begrepen. Waar had ik die wijsheid dan wel vandaan, daarbij mij niet in de gelegenheid stellend überhaupt op die vraag te antwoorden. Bij mij drong het beeld zich op van de drank in de man en de wijsheid in de kan.
Kom de vraag van onterven wel vaker tegen in mijn praktijk. Simpelweg onterven kan en is in sommige gevallen ook aan te raden. Heeft zo’n kind dan nergens recht op? Als het na 5 jaar na het overlijden niet reageert krijgt dit kind niets, noppes, nada. Binnen 5 jaar kan een kind wel een beroep doen op zijn legitieme portie. De legitieme portie bedraagt de helft van wat het kind zou hebben geërfd als er geen testament was geweest. Zou het dan inderdaad zin hebben alvast alles bij leven weg te geven? Immers, de helft van niks blijft nog steeds niks toch?
Nee dus. En daar zit dus ook het grote probleem. De legitieme portie is de helft van wat hetgeen zo’n kind zou hebben geërfd als er geen schenkingen zouden zijn gedaan.
Onlangs trof ik een cliënte. Haar vader had haar broer onterfd. Bijna vier jaar na het overlijden deed hij alsnog een beroep op zijn legitieme portie. Ze moest met de billen bloot. De zoon heeft recht op volledige inzage in de administratie zoals oude bankafschriften en dergelijke. Het gevolg was dat zij alsnog een aanzienlijk bedrag aan haar “onterfde” broer moest uitkeren ook al had ze van vader, bij leven, het meeste al geschonken gekregen.
Maar terug bij mijn enerverende avond met mijn collega “jurist”. Ik kwam er niet tussen en dacht, laat maar. En terwijl ik dat dacht wilde de gastheer nog eens bijschenken en vroeg toen voor de neus weg: John, wat denk jij, je bent toch notaris? En toen werd het stil aan de overkant. Het laatste wat ik hoorde was: “Vrouw, we gaan naar bed”. Leek mij een goed idee.