Help! Ik heb zoveel huiswerk! Wat nu?
Huiswerk maken... Het kan als zeer lastig worden ervaren. Hoe pak je dit aan? En hoe zorg je ervoor dat je de stof actief verwerkt, zodat je ervan leert?
Dit zijn vragen die Gwenny van Rijn, orthopedagoog bij De Praktijk4Kids Nieuw-Vennep, vaak voorbij hoort komen. In deze blog vind je meer uitleg over huiswerk in relatie tot het brein en praktische tips om het huiswerk maken gemakkelijker te laten verlopen.
Executieve functies
Het brein van scholieren is nog volop in ontwikkeling, tot ongeveer het 25e levensjaar. De frontale kwab (het voorste gedeelte van je hersenen) is als laatst volledig ontwikkeld. En laat de frontale kwab nu net een belangrijke rol spelen bij de executieve vaardigheden, ook wel de regelfuncties van de hersenen. Bij executieve vaardigheden kun je bijvoorbeeld denken aan werkgeheugen, volgehouden aandacht, taakinitiatie (beginnen aan een taak, ook als je er geen zin in hebt), plannen en organiseren. En deze vaardigheden heb je weer nodig bij het maken van huiswerk en het leren van nieuwe stof.
Begeleiding van je kind/leerling
Aangezien deze executieve vaardigheden dus nog volop in ontwikkeling zijn, kan het zelfstandig en effectief huiswerk maken nog als erg lastig worden ervaren door scholieren. Dit betekent niet dat er geen huiswerk gegeven hoeft te worden, maar wel dat begeleiding wenselijk kan zijn. Deze begeleiding kan bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de verschillende executieve vaardigheden, zodat zij het later steeds meer zelfstandig zal kunnen.
Tegelijkertijd is het wel raadzaam om het kind zelf ook verantwoordelijkheid te geven. Neem dus niet alles over van je kind en laat het kind zelf ook beslissingen nemen. Neem dus een begeleidende rol aan in plaats van een bepalende rol. Wanneer een kind het idee heeft dat het van de omgeving van alles ‘moet’, zonder daar invloed op te kunnen uitoefenen, kan dit demotiverend werken. Betrokkenheid van het kind bij zijn/haar eigen leerproces zorgt eerder voor meer intrinsieke motivatie. Zo zorg je er eerder voor dat het kind aan de slag gaat omdat hij/zij dit zelf besluit en niet enkel omdat een ander dit opdraagt.
Tips
- Huiswerk maken start met een prettige omgeving. Creëer een rustige plek, waarin het kind zo min mogelijk afgeleid raakt door omgevingsprikkels. Welke plek dit is, kan natuurlijk verschillend zijn per kind. De een werkt beter aan zijn eigen bureau in de slaapkamer, terwijl de ander misschien weer beter werkt aan het bureau in de woonkamer. Kijk dus samen met je eigen zoon of dochter wat de meest prettige plek is voor hem of haar. Zorg daarbij dat alleen de benodigde spullen voor handen zijn op de werkplek (geen afleidende materialen) en dat de rest van de ruimte gebruikt kan worden voor het maken van het huiswerk.
- Samen met je zoon of dochter kun je een weekplanning maken. Bepaal een vast moment, waarop jullie samen de weekplanning gaan maken voor de komende week. Hiervoor kan het kind, samen met de ouder, de volgende stappen afgaan:
Stap 1: Al het huis- en leerwerk van de komende week wordt in de agenda gezet. Daarbij is het advies om ook alvast twee weken vooruit te kijken naar de toetsen, die eraan zullen komen. Zo kan het kind op tijd het leerwerk gaan inplannen voor de toetsen, die eraan gaan komen.
Stap 2: Markeer de toetsen, zodat goed terug te zien is wanneer er een toets aankomt. Je kunt ook kleurtjes gebruiken om onderscheid te maken tussen maak- en leerwerk. Maar ook ontspanningsmomenten kunnen bijvoorbeeld een eigen kleurtje krijgen.
Stap 3: Als al het huis- en leerwerk bekend is, kan bekeken worden wanneer je wat gaat inplannen. Houd in je planning rekening met de andere activiteiten (zoals sportactiviteiten of de tandarts) en met rustmomenten. Verdeel je leerwerk in stukjes en wees concreet in wat je gaat leren, zoals: Frans leren woordjes les 1. Zorg daarbij dat er variatie zit in je huiswerk. Wissel leer- en maakwerk, moeilijke en makkelijke vakken en talen en exacte vakken af. Bedenk ook goed met wat voor vak je zou willen beginnen. Dit kan bijvoorbeeld een vak zijn waarbij je gemakkelijk een succeservaring kan behalen, wat weer motiverend kan werken. En wissel natuurlijk ook ontspanning en inspanning af.
Stap 4: Wanneer er een toets aankomt, is het ook belangrijk om goed na te denken over de verdeling van de stof. Verdeel je stof in kleine, behapbare leerstukjes. Houd verder in ieder geval de laatste dag over voor de algehele herhaling. Wanneer je bijvoorbeeld de stof in vier stukken hebt verdeeld, weet je dat je in ieder geval vijf dagen van tevoren moet beginnen (vier losse stukjes en de laatste dag voor herhaling van alle stof). Houd er ook rekening mee dat je tussendoor blijft herhalen, zodat de stof ook in je lange termijn geheugen terechtkomt.
- Leer op een zo actief mogelijke manier. Zo kan je kind aan de slag gaan met het maken van mindmaps of samenvattingen. Begeleiden bij het maken van deze mindmaps of samenvattingen kan zeker raadzaam zijn. Na een paar keer samenwerken, kun je steeds meer een stapje terug nemen en de verantwoordelijkheid steeds meer bij het kind neerleggen. Wanneer het kind de mindmap zelf heeft gemaakt, kun je wel nog vragen of hij/zij de mindmap als een soort spreekbeurt zou kunnen navertellen. Het navertellen (ook wel verbaliseren) kan hen weer helpen bij het leren en eigen maken van de stof. Bij talen kan je je kind stimuleren om ook te oefenen met de schrijfwijze van het woord en je kunt hen stimuleren om ook te oefenen met de grammatica. In het boek staan vaak diagnostische toetsen en op het internet zijn vaak ook oefeningen te vinden over een bepaald grammaticaonderdeel.
Bovenstaande is slechts een kleine greep uit de beschikbare informatie. Daarbij is het altijd goed om te kijken welke tips voor jouw kind het beste werken: dit kan namelijk verschillend zijn per kind.
Als je kind toch nog wat meer hulp nodig denkt te hebben bij aanleren van vaardigheden, die nodig zijn bij het huiswerk, dan kan De Praktijk4Kids natuurlijk ook een handje helpen. Neem voor meer informatie contact op met karin@depraktijk4kids.nl (Alphen aan den Rijn) of gwenny@depraktijk4kids.nl (Nieuw-Vennep).