Tips voor omgaan met veranderingen - De Praktijk4Kids helpt
Kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) hebben vaak meer moeite met veranderingen dan leeftijdsgenoten zonder ontwikkelingsstoornis. Hoe komt dat? En hoe kun je daarmee omgaan? De Praktijk4Kids geeft antwoord op deze vragen en helpt je verder!
Wat is ASS?
Om te beginnen is het handig om wat meer te weten over ASS. Wetenschappers zijn het er nog niet over eens wat de daadwerkelijk oorzaak is van ASS. Genetische factoren en omgevingsfactoren lijken een rol te spelen. Deze factoren beïnvloeden de ontwikkeling van de hersenen. Dit zorgt ervoor dat de verwerking van informatie anders verloopt dan bij een kind zonder ASS. Hierdoor ontstaan bepaalde gedragskenmerken die passen bij de diagnose ASS. Hoewel de kenmerken verschillen per kind, valt op dat kinderen met ASS vaak de behoefte hebben om vast te houden aan dezelfde routines.
Vasthouden aan routine
Juist de behoefte aan routine maakt dat een kind met ASS het vervelend vindt als er iets verandert, dingen niet lopen zoals gepland of als er iets onverwachts gebeurt. Het vasthouden aan vaste patronen, rituelen en structuur is te herkennen aan overmatige weerstand tegen ogenschijnlijk kleine veranderingen. Maar ook koppig vasthouden aan bepaalde denkpatronen, elke dag dezelfde kleding willen dragen, allen eten wat je goed kent of altijd precies dezelfde weg naar school willen fietsen zijn aanwijzingen.
Er bestaan ook ingrijpendere veranderingen waardoor kinderen met ASS niet meer goed kunnen functioneren, zoals naar een andere klas gaan, de overgang van doordeweeks naar het weekend, de overgang van school naar vakantie of een verhuizing. Het kost een kind met ASS moeite om over te schakelen van de ene naar de andere situatie. Kinderen met ASS moeten vaak veel langer aan een verandering wennen dan hun leeftijdsgenoten en zijn meer van slag.
In hun eerste reactie kunnen kinderen met ASS dan heel stellig zijn, bijvoorbeeld door geïrriteerd of afwijzend te reageren of een situatie of persoon te negeren. Dit staat het functioneren van het kind in de weg. Soms wennen kinderen met ASS helemaal niet aan een verandering, maar lopen ze vast. Dit kan weer zorgen voor frustratie bij jou als ouder, verzorger, familielid of leerkracht. Die frustratie kan mogelijk weggenomen worden door de onderstaande tips.
Omgaan met verandering
Tip 1. Geef tijd. Kinderen met ASS hebben vaak meer tijd nodig om de tot zich genomen informatie te kunnen verwerken. Geef daar de tijd en ruimte voor en neem wat meer rust dan je gewend bent.
Tip 2. Zorg voor duidelijkheid. In situaties waarin verandering optreedt, komt veel nieuwe informatie tegelijk af op het kind. Dat maakt het bijvoorbeeld lastig om de centrale boodschap te herkennen. Een kind met ASS heeft behoefte aan een heldere, concrete boodschap.
Tip 3. Bied voorspelbaarheid. Het is van belang dat je afspraken nakomt en op tijd communiceert over veranderingen. In nieuwe situaties kan je de verwerkingstijd van het kind verkorten door vooraf te benoemen wat hij of zij kan verwachten. Om je kind met ASS de ruimte te geven om te wennen aan iets nieuws, kun je het woord ‘nu’ vervangen door woorden die de eindtijd van de huidige taak voorspelbaar te maken. Bijvoorbeeld: “Als om 18:00 uur het tv-programma is afgelopen, gaan we eten”.
Tip 4. Bereid voor op verandering. Met activiteiten kan je een kind met ASS helpen om te begrijpen dat je je op veranderingen moet voorbereiden. Als je weet dat er een verandering aankomt, benoem en beschrijf je de verandering in concrete bewoordingen. Het betrekken van een kind bij het veranderingsproces wordt aangeraden, omdat een kind hierdoor het gevoel krijgt iets te zeggen te hebben over de verandering (zoals over de kleuren van de slaapkamer in een nieuw huis).
Dit is slechts een kleine greep uit de beschikbare informatie. Mocht jouw kind met ASS meer hulp nodig hebben, kijk dan voor het aanbod van behandelingen op de site van De Praktijk4Kids of neem contact op met karin@depraktijk4kids.nl.